Praca zdalna w państwach Unii Europejskiej – nowe stanowisko ZUS
W ostatnich miesiącach pracodawcy i pracownicy mieli trudności z uzyskaniem zaświadczenia A1 w przypadku wniosku dotyczącego wykonywania pracy zdalnej poza granicami Polski. Stanowisko ZUS nie było jednoznaczne, a praktyka poszczególnych oddziałów znacznie się różniła. Wynikało to z braku przepisów, które pozwalałaby na koordynację systemów ubezpieczeń społecznych poszczególnych krajów w przypadku krótkotrwałych pobytów celem świadczenia pracy zdalnej. Dotychczas jako argument odmowy wydania zaświadczenia wskazywano, że uzyskanie dokumentu nie jest możliwe ze względu na to, że praca zdalna nie spełnia przesłanek delegowania pracownika do innego kraju UE.
W niektórych przypadkach jedyną drogą do uzyskania dokumentu było uprzednie zawarcie tzw. porozumienia wyjątkowego między instytucjami ubezpieczeń społecznych z dwóch zainteresowanych krajów (na podstawie art. 16 rozporządzenia 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego). Takie porozumienie zezwala na odstępstwo od unijnych regulacji i pozwala na pozostanie w polskim systemie ubezpieczeń społecznych ze względu na interes ubezpieczonego. W praktyce oznaczało to dla pracodawcy nawet kilka miesięcy oczekiwania na decyzję bez pewności czy instytucje wyrażą zgodę.
Nowe podejście ZUS
Zgodnie z nowym stanowiskiem ZUS, pracownik wykonujący pracę zdalną z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej na rzecz polskiego pracodawcy nie musi zmieniać instytucji ubezpieczeń społecznych, a podstawą uzyskania zaświadczania w takim przypadku mogą być przepisy dotyczące delegowania pracowników.
Dotyczy to jednak tylko takiej pracy zdalnej, która spełnia trzy warunki:
- jest ograniczona w czasie,
- nie jest częścią zwyczajowego schematu (normalnego trybu) pracy oraz
- została uzgodniona między zatrudniającym a zatrudnionym.
Zmiana wynika z najnowszych wytycznych Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego, opublikowanych 21 czerwca 2023 r., znak AC 137/23. Wytyczne zdecydowanie ułatwiają wykonywanie pracy zdalnej z zagranicy w sposób ciągły przez określony czas, np. kilku miesięcy. Przesądzają również, że transgraniczna praca zdalna, która ma charakter okazjonalny i ograniczony w czasie, co do zasady kwalifikuje się pod art. 12 rozporządzenia 883/2004 o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Oznacza to, że należy traktować ją tak jak czasowe delegowanie pracownika do pracy w innym kraju.
Przez cały okres takiej transgranicznej pracy zdalnej pracownik pozostaje objęty systemem ubezpieczeń kraju zwykłego miejsca pracy (Polska) i ZUS powinien na potwierdzenie tego stanu rzeczy wydać zaświadczenie A1.
Aspekty praktyczne
Zgodnie z nowym stanowiskiem ZUS, możliwe będzie uzyskanie zaświadczenia A1 dla osób planujących wykonywać pracę zdalną z innego kraju UE. Nowa interpretacja jest związana z upowszechnieniem pracy zdalnej.
Jest to ważna informacja, gdyż nowe podejście będzie dużym ułatwieniem dla pracodawców i dla pracowników, którzy chcą pracować zdalnie poza granicami Polski.
Źródło: Artykuł przygotowany przez naszego partnera kooperacyjnego – kancelarię prawną sdzlegal Schindhelm
Jeśli mają Państwo pytania dotyczące opisanego tematu lub potrzebują Państwo dodatkowych informacji – zapraszamy do kontaktu:
DZIAŁ DS. RELACJI Z KLIENTAMI
ELŻBIETA NARON
Główny Konsultant
ds. relacji z klientami
Grupa getsix
***
