Mechanizm podzielonej płatności w Polsce przedłużony do 2028 roku – co to oznacza dla podatników?
Polska od lat jest jednym z nielicznych krajów w Unii Europejskiej, które stosują obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności (MPP, split payment) w rozliczeniach VAT. To rozwiązanie, które początkowo budziło wiele kontrowersji, okazało się skutecznym narzędziem w walce z oszustwami podatkowymi.
Mechanizm podzielonej płatności (MPP), tzw. split payment, pozostanie w Polsce na kolejne trzy lata. Decyzją wykonawczą z 18 lutego 2025 r. Rada UE zatwierdziła przedłużenie jego stosowania do 29 lutego 2028 r. Oznacza to, że przedsiębiorcy nadal będą zobowiązani do realizowania płatności w systemie podzielonej płatności w przypadku transakcji objętych tym mechanizmem.
Czym jest mechanizm podzielonej płatności (split payment)?
Mechanizm podzielonej płatności (MPP) to sposób regulowania należności za towary i usługi, który ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa rozliczeń VAT i ograniczenie oszustw podatkowych. Polega on na tym, że płatność dokonana przez nabywcę jest automatycznie dzielona – kwota netto trafia na standardowy rachunek sprzedawcy, a podatek VAT na jego specjalny rachunek VAT. Środki zgromadzone na tym rachunku mogą być wykorzystywane wyłącznie do określonych ustawowo celów, takich jak opłacenie podatku do urzędu skarbowego.
- sprzedają lub nabywają towary lub usługi „wrażliwe”, czyli towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług i jednocześnie
- kwota należności ogółem z faktury, czyli wartość brutto całej faktury, przekracza 15.000 PLN (lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej).
W pozostałych przypadkach jego stosowanie jest dobrowolne.
Należy jednak pamiętać, że brak zastosowania obowiązkowego MPP może skutkować nałożeniem dodatkowego zobowiązania w wysokości 30% kwoty VAT wynikającej z faktury objętej obowiązkiem MPP.
Skuteczność mechanizmu podzielonej płatności
Dane przedstawione przez polski rząd są jednoznaczne – mechanizm podzielonej płatności działa. W 2018 roku, przed wprowadzeniem obowiązkowego MPP, wartość oszustw VAT wynosiła prawie 5,2 mld PLN. W 2022 roku kwota ta spadła do niespełna 1,7 mld PLN. Ponadto, liczba postępowań dotyczących oszustw VAT zmniejszyła się z 3507 w 2018 roku do 2750 w 2022 roku. To dowód na to, że split payment skutecznie ogranicza straty budżetowe związane z oszustwami podatkowymi.
Korzyści dla podatników wynikające z mechanizmu podzielonej płatności (MMP)
Mechanizm podzielonej płatności przynosi korzyści nie tylko dla budżetu państwa, ale również dla podatników. Wśród najważniejszych zalet MPP warto wymienić:
- Domniemanie należytej staranności – podatnicy stosujący MPP są mniej narażeni na kwestionowanie prawa do odliczenia VAT przez organy podatkowe.
- Brak sankcji – przelew na rachunek bankowy nieujęty w wykazie podatników VAT nie skutkuje sankcjami, jeśli płatność została dokonana w ramach MPP.
- Przyspieszone zwroty VAT – środki zgromadzone na rachunku VAT mogą zostać szybciej zwrócone podatnikom, co poprawia ich płynność finansową.
Wyzwania związane z mechanizmem split payment
Mimo swoich zalet, mechanizm podzielonej płatności generuje również szereg wyzwań, szczególnie w zakresie prawidłowej kwalifikacji transakcji. Problemy pojawiają się m.in. w przypadku:
- Usług budowlanych – niektóre usługi budowlane są objęte MPP, inne nie, co generuje ryzyko błędnej kwalifikacji transakcji,
- Transakcji wieloetapowych – podział fakturowania na etapy może wpływać na obowiązek stosowania MPP,
- Płatności w walutach obcych – konieczność przeliczenia kwoty VAT na PLN może powodować trudności w realizacji płatności.
Zmiany dotyczące załącznika nr 15 do ustawy o VAT
Wraz z decyzją Rady UE wprowadzono również zmiany w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Dotychczasowa klasyfikacja PKWiU (Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług) zostanie zastąpiona przez nomenklaturę scaloną (CN), co ma uprościć system klasyfikacji towarów i usług objętych MPP. Zmiana ta nie wpłynie na zakres stosowania mechanizmu, jednak może generować nowe interpretacje przepisów.
Podsumowanie
Dalsze funkcjonowanie mechanizmu podzielonej płatności w Polsce dla przedsiębiorców oznacza konieczność dalszego dostosowania się do obowiązujących regulacji, a także świadomość możliwych korzyści i zagrożeń wynikających ze stosowania MPP. Aby uniknąć ryzyka sankcji i błędów w rozliczeniach VAT, warto skorzystać z doradztwa podatkowego i upewnić się, że transakcje są prawidłowo klasyfikowane i rozliczane.
Chcesz mieć pewność, że stosujesz split payment w sposób prawidłowy? Skontaktuj się z nami – nasi eksperci pomogą Ci przejść przez zawiłości podatkowe i zapewnić bezpieczeństwo Twojej firmy.
Podstawa prawna:
Jeśli mają Państwo pytania dotyczące opisanego tematu lub potrzebują Państwo dodatkowych informacji – zapraszamy do kontaktu:
DZIAŁ DS. RELACJI Z KLIENTAMI
ELŻBIETA NARON
Główny Konsultant
ds. relacji z klientami
Grupa getsix
***
