Zamiast dwóch, trzy elektrownie jądrowe w Polsce
4 gigawaty za 20 mld dolarów
Według Anny Moskwy, minister klimatu i środowiska, to kluczowe liczby dotyczące pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Polski rząd zdecydował już, że zostanie ona zbudowana w technologii amerykańskiego dostawcy elektrowni – firmy Westinghouse. Planowana lokalizacja to Lubiatowo-Kopalino nad Morzem Bałtyckim. Miejsce to znajduje się na północnym krańcu Kaszub, niespełna 100 kilometrów na zachód od Gdańska. Rozpoczęcie prac budowlanych planowane jest na 2026 rok. W 2033 roku ruszyć ma pierwszy reaktor wodny ciśnieniowy APR-1000 z Westinhouse. Amerykanie od początku byli uważani za faworytów do budowy dwóch elektrowni jądrowych określonych w państwowym programie energetycznym. Oferty złożyły również francuska firma energetyczna EDF i południowokoreańska firma KHNP. Za Westinghouse przemawiały intensywne wstępne negocjacje polityczne oraz polsko-amerykańska umowa o partnerstwie na rzecz rozwoju energetyki jądrowej w Polsce, która została zawarta jeszcze w czasie urzędowania prezydenta USA Donalda Trumpa. Przedstawiając we wrześniu swoją 2000-stronicową ofertę, Amerykanie myśleli, że są na zwycięskiej ścieżce. ,,Polska nie znajdzie lepszych partnerów niż Westinghouse” – triumfował Brzeziński – ambasador USA w Polsce. Amerykanie wezwali polski rząd do podjęcia decyzji o wyborze partnera do budowy elektrowni atomowych do 12 października. Polski rząd zwlekał jednak z podjęciem decyzji. Miała ona być uzależniona od tego, czy partner polskiego programu energetyki jądrowej obejmie 49 proc. udziałów w spółce PEJ (Polskie Elektrownie Jądrowe), zapewni odpowiednie finansowanie i będzie uczestniczył nie tylko w budowie, ale i w późniejszej eksploatacji elektrowni jądrowych. Oferta Amerykanów była jednak daleka od tych wartości, podał portal informacyjny money.pl, powołując się na anonimowe źródła informacji z kręgów rządowych.
„Polska nuklearna dyplomacja”
Polski rząd rozważał podzielenie budowy dwóch elektrowni jądrowych zaplanowanych w polskim programie energetycznym pomiędzy dwóch partnerów. Oferta południowokoreańskiej grupy KHNP ma w tym kontekście szczególne znaczenie. Podobnie jak w przypadku spektakularnych zakupów broni latem, które czynią z Korei Południowej nowego partnera strategicznego dla Polski, oferta KHNP obejmuje również usługi kompensacyjne (offset). Warszawa przywiązuje do tego dużą wagę. Przykładowo, koreański transfer technologii ma obejmować budowę w Polsce fabryki produkującej elementy do reaktorów jądrowych. Manewrowanie przez polski rząd konkurencyjną ofertą z Azji wywołało niepokój w Waszyngtonie. Za groźbą zablokowania umowy atomowej z Koreańczykami poszły działania. 21 października Westinghouse złożył w amerykańskim sądzie pozew przeciwko koreańskiej grupie KHNP. Amerykański koncern oznajmił, że dowiedział się, iż KHNP ma zamiar podpisać z polskim rządem memorandum o porozumieniu w sprawie dostawy do Polski reaktorów APR-1400. Westinghouse uważa, że taki proces wymagałby zgody i zatwierdzenia przez Departament Energii USA. W pozwie Westinghouse twierdzi, że KHNP wykorzystuje w swoich reaktorach projekt reaktora, który jest własnością intelektualną Westinghouse.
Koreańska elektrownia jądrowa na wschód od Poznania
W pośpiechu wicepremier Jacek Sasin i minister klimatu i środowiska Moskwa udali się do Waszyngtonu, by załagodzić konflikt ze swoimi amerykańskimi partnerami. Efektem było coś, co zasługuje na miano „polskiej nuklearnej dyplomacji”. Premier Morawiecki ogłosił wówczas, że jego rząd wybrał amerykańską firmę Westinghouse do budowy pierwszej elektrowni atomowej w Polsce w ramach państwowego programu energetycznego. Natomiast, 48 godzin po zapowiedzi, w Seulu podpisano memorandum o porozumieniu z koreańską grupą KHNP w sprawie budowy elektrowni jądrowej w Pątnowie, na wschód od Poznania. Stroną umowy nie jest jednak rząd ani państwo polskie, lecz kontrolowana przez państwo grupa energetyczna PGE, jako największy polski producent energii elektrycznej, oraz prywatna elektrownia ZE PAK opalana węglem brunatnym. Po podpisaniu umowy w Korei Południowej polski wicepremier Sasin przywiązał dużą wagę do stwierdzenia, że rząd traktuje koreański projekt zupełnie odrębnie od państwowego programu energetyki jądrowej, niemniej jednak ma on poparcie polskiego rządu jako półpaństwowy projekt komercyjny. Jest to de facto manifestacja celu, że w Polsce powstaną nie tylko dwie elektrownie jądrowe określone w państwowym programie energetycznym, ale dodatkowo trzeci reaktor jądrowy. Po decyzji na korzyść Westinghouse’a otwartą kwestią pozostaje, kto zbuduje drugą elektrownię jądrową zaplanowaną w państwowym programie energetycznym.
Źródło: Wirtschafts-Markt Polen (15-2022 Wydanie 319)
Jeśli mają Państwo pytania dotyczące opisanego tematu lub potrzebują Państwo dodatkowych informacji – zapraszamy do kontaktu:
DZIAŁ DS. RELACJI Z KLIENTAMI
ELŻBIETA NARON
Główny Konsultant
ds. relacji z klientami
Grupa getsix
***
