Nowelizacja ustawy o prawie autorskim z podpisem Prezydenta
14 sierpnia prezydent Andrzej Duda podpisał istotną nowelizację ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, która wprowadza największe zmiany w tym obszarze od 30 lat. Zmiany te dostosowują polski system prawny do obecnych wyzwań rynku mediów, sztuki i kultury oraz implementują unijne dyrektywy dotyczące praw autorskich i cyfrowego wykorzystania treści.
Nowelizacja zapewnia twórcom i wykonawcom utworów audiowizualnych, literackich, publicystycznych, naukowych, muzycznych oraz słowno-muzycznych prawo do odpowiedniego wynagrodzenia za udostępnianie ich dzieł i wykonań w Internecie. Ponadto umożliwia im negocjowanie stawek wynagrodzeń.
Implementacja Unijnych Dyrektyw
Celem nowelizacji jest zapewnienie spójności przepisów krajowych przepisami dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 17 kwietnia 2019 r.:
- dyrektywy 2019/789, zwanej „Dyrektywą satelitarno-kablową (SATCAB II)” – która umożliwia szersze rozpowszechnianie programów telewizyjnych i radiowych w pochodzących z innych państw członkowskich.
- dyrektywy 2019/790, zwanej „Dyrektywą Digital Single Market (DSM)” – która odpowiada na wyzwania cyfryzacji, wprowadzając nowe formy dozwolonego użytku utworów, przedmiotów praw pokrewnych i baz danych oraz modyfikuje formy już istniejące w unijnym prawie.
Aby dostosować polskie przepisy do unijnych dyrektyw zostały znowelizowane następujące akty prawne:
- Ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
- Ustawę z dnia 15 czerwca 2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi,
- Ustawę z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych.
Nowe prawo autorskie zacznie obowiązywać po upływie miesiąca od dnia publikacji w Dzienniku Ustaw. Wyjątek stanowi art. 1 pkt. 21 ustawy, który wejdzie w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Kluczowe zmiany w ustawie
Tantiemy dla twórców i wykonawców
Jedną z kluczowych zmian jest przyznanie twórcom i wykonawcom nowych, niezbywalnych praw do stosownego wynagrodzenia z tytułu udostępniania ich utworów w Internecie. Dotyczy to zarówno utworów audiowizualnych, jak i artystycznych wykonań w formie VOD (Video on Demand) czy muzyki na żądanie. Dzięki tym przepisom artyści mogą otrzymywać tantiemy za eksploatację swoich dzieł w przestrzeni cyfrowej, co stanowi istotne wsparcie dla ich pracy.
Wypłata wynagrodzeń będzie realizowana za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania, które będą odpowiedzialne za utwory audiowizualne, oraz przez niezależne podmioty zarządzające lub bezpośrednio na rzecz artystów w przypadku innych rodzajów twórczości.
Wynagrodzenia dla wydawców prasy
Nowelizacja uwzględnia również interesy wydawców prasy, którzy od dawna walczyli o godziwe wynagrodzenie za wykorzystywanie ich treści przez platformy cyfrowe. W wyniku współpracy z przedstawicielami Ministerstwa Sprawiedliwości i Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE) wprowadzono mechanizm negocjacyjny dotyczący ustalania wysokości wynagrodzeń.
Oprócz wspomnianych zmian ustawa wprowadza szereg innych regulacji, m.in.:
- Licencje na usługi online: Ułatwienia w uzyskiwaniu licencji na wykorzystywanie utworów i przedmiotów praw pokrewnych w ramach dodatkowych usług online oferowanych przez stacje radiowe i telewizyjne.
- Reemisja utworów: Ujednolicone zasady licencjonowania utworów w zakresie reemisji utworów, niezależnie od używanej technologii.
- Odpowiedzialność platform internetowych: Platformy cyfrowe będą zobowiązane do uzyskiwania licencji lub weryfikowania treści pod kątem naruszeń praw autorskich, co stanowi istotną zmianę w zakresie odpowiedzialności za treści udostępniane przez użytkowników.
- Dzieła niedostępne w handlu: Ułatwienia w korzystaniu z dzieł, które nie są dostępne na rynku, a znajdują się w zbiorach instytucji dziedzictwa kulturowego.
- Przejrzystość informacji: Twórcy i wykonawcy zyskają prawo do regularnych informacji na temat sposobu wykorzystywania ich utworów i związanych z tym przychodów.
Podsumowanie
Nowelizacja prawa autorskiego stanowi ważny krok w kierunku dostosowania polskiego porządku prawnego do wymogów ery cyfrowej. Twórcy i artyści zyskają lepszą ochronę prawną i wynagrodzenie za swoją pracę w Internecie, co jest kluczowe w dobie cyfryzacji treści. Bez wątpienia jest to istotny krok w kierunku uczciwszego podziału zysków z wykorzystywania treści cyfrowych.
Jeśli mają Państwo pytania dotyczące opisanego tematu lub potrzebują Państwo dodatkowych informacji – zapraszamy do kontaktu:
DZIAŁ DS. RELACJI Z KLIENTAMI
ELŻBIETA NARON
Główny Konsultant
ds. relacji z klientami
Grupa getsix
***
