Podatek wyrównawczy od stycznia 2025
Od 1 stycznia 2025 roku zacznie obowiązywać podatek wyrównawczy, wprowadzony na podstawie ustawy przyjętej przez Sejm i Senat, a podpisanej przez Prezydenta RP 15 listopada 2024 roku. Nowe przepisy mają na celu implementację unijnej dyrektywy dotyczącej globalnego minimalnego opodatkowania oraz dostosowanie polskiego prawa do wytycznych Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Kluczowe znaczenie ma tutaj minimalny poziom opodatkowania, który ma zapobiegać sytuacjom, w których międzynarodowe grupy kapitałowe osiągają dochody w jurysdykcjach o niskim poziomie opodatkowania.
Co to jest podatek wyrównawczy?
Podatek wyrównawczy to mechanizm wprowadzony w celu zapewnienia minimalnego poziomu opodatkowania dochodów generowanych przez podmioty należące do krajowych i międzynarodowych grup kapitałowych. Ma na celu wyrównanie różnic w efektywnych stawkach podatkowych pomiędzy jurysdykcjami, w których działają te grupy. Podatek ten obowiązuje w przypadku, gdy efektywna stawka podatkowa płacona przez grupę w danym kraju jest niższa niż ustalony globalnie minimalny poziom wynoszący 15%. W takim przypadku brakująca kwota jest dopłacana w kraju, w którym grupa prowadzi działalność.
Mechanizm ten został zaprojektowany w ramach inicjatywy OECD dotyczącej filaru II i zaimplementowany w unijnej dyrektywie 2022/2523. Jego celem jest ograniczenie agresywnej optymalizacji podatkowej oraz zapewnienie bardziej sprawiedliwego podziału dochodów podatkowych między państwami.
Rodzaje podatków wyrównawczych
W ramach ustawy przewidziano trzy główne kategorie podatków wyrównawczych:
- Kwalifikowany krajowy podatek wyrównawczy – pobierany od dochodów zbyt nisko opodatkowanych w Polsce.
- Globalny podatek wyrównawczy – pobierany przez polską centralę grupy kapitałowej (lub inną polską spółkę, zgodnie z przepisami) od dochodów zbyt nisko opodatkowanych w innych krajach.
- Podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków – pobierany przez polską spółkę należącą do międzynarodowej grupy kapitałowej, gdy centrala znajduje się poza Polską, a mechanizmy globalnego podatku minimalnego nie są skuteczne.
Proces legislacyjny
Projekt ustawy o opodatkowaniu wyrównawczym został zaprezentowany 26 kwietnia 2024 roku i od tego czasu przeszedł szereg modyfikacji w trakcie prac rządowych oraz parlamentarnych. Celem tych zmian było dostosowanie przepisów do wymogów Dyrektywy Rady (UE) 2022/2523 oraz wytycznych OECD, przy jednoczesnym uwzględnieniu specyfiki polskiego systemu podatkowego. Kluczowym elementem polskiej implementacji jest wprowadzenie krajowego podatku wyrównawczego, obliczanego na podstawie krajowych standardów rachunkowości, który ma zapewnić minimalny poziom opodatkowania dochodów polskich podmiotów.
Nowe przepisy, skierowane głównie do grup kapitałowych o skonsolidowanych przychodach przekraczających 750 mln EUR, przewidują także mechanizmy łagodzące, takie jak „bezpieczne przystanie” i pomniejszenia związane z charakterystyką majątku i działalności grupy. Regulacje mają wejść w życie 1 stycznia 2025 roku, z możliwością ich dobrowolnego zastosowania od 1 stycznia 2024 roku. Przyspieszenie prac legislacyjnych było konieczne z uwagi na procedurę naruszenia wszczętą przez Komisję Europejską za niedopełnienie terminu implementacji do końca 2023 roku. Ustawa została podpisana przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę 15 listopada 2024 roku.
Skutki nowych przepisów dla polskich spółek
Zgodnie z nowymi przepisami, opodatkowanie wyrównawcze dotyczy jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych, które w co najmniej dwóch z czterech lat podatkowych poprzedzających dany rok osiągnęły skonsolidowane przychody grupy na poziomie co najmniej 750 mln euro. Grupa międzynarodowa to taka, która posiada jednostkę lub zakład poza Polską, natomiast grupa krajowa obejmuje wyłącznie jednostki zlokalizowane na terytorium Polski.
Spółki te będą zobowiązane do obliczenia swojego dochodu i zapłaconych podatków na podstawie zasad określonych w ustawie. Na tej podstawie należy przeprowadzić test efektywnej stawki podatkowej (ETR). Jeśli efektywna stawka opodatkowania spółki będzie wynosić mniej niż 15%, przedsiębiorstwo będzie zobowiązane do zapłacenia podatku wyrównawczego. W praktyce oznacza to konieczność analizy struktur podatkowych oraz dokładnego raportowania dochodów i podatków zgodnie z nowymi regulacjami. Wiceminister finansów Jarosław Neneman poinformował, że szacuje się, iż nowe przepisy obejmą około 7 tys. polskich firm należących do dużych grup kapitałowych.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 6 listopada 2024 r. o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych (Dz.U. 2024 poz. 1685)
- Dyrektywa Rady (UE) 2022/2523 z dnia 15 grudnia 2022 r. w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych w Unii
Jeśli mają Państwo pytania dotyczące opisanego tematu lub potrzebują Państwo dodatkowych informacji – zapraszamy do kontaktu:
DZIAŁ DS. RELACJI Z KLIENTAMI
ELŻBIETA NARON
Główny Konsultant
ds. relacji z klientami
Grupa getsix
***
