Mediacja gospodarcza w Polsce: nowa jakość w biznesie od 1 stycznia 2016 roku

Rozwiązania ustawy o wspieraniu polubownych metod rozwiązywania sporów.

Dnia 1 stycznia 2016 roku wchodzi w życie ustawa o wspieraniu polubownych metod rozwiązywania sporów przygotowana przez Ministerstwo Gospodarki we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości.

Celem nowych przepisów jest przede wszystkim wzrost ilości spraw gospodarczych kierowanych do mediacji oraz podniesienie świadomości przedsiębiorców, że mediacja może być alternatywą wobec procesu sądowego. Takie rozwiązanie umożliwia też zakończenie konfliktu w tańszy, szybszy i mniej sformalizowany sposób.

Projekt wprowadza m.in system uprawnień proceduralnych i organizacyjnych oraz zachęt ekonomicznych. Wprowadzone zostaną również regulacje dotyczące kwalifikacji mediatorów stałych. To co niezwykle ważne dla biznesu to także fakt, iż wśród nowych rozwiązań są również zachęty podatkowe. Projekt ustawy wprowadza możliwość rozliczania faktury korygującej i innych dokumentów korygujących w zakresie korekty przychodu oraz kosztów uzyskania przychodów (korekta podstawy opodatkowania w PIT i CIT) w bieżącym okresie rozliczeniowym, co zmniejszy uciążliwości w stosunku do dzisiejszego obowiązku dokonywania korekty wstecz.

Ustawa wprowadza także szereg zmian w procedurze cywilnej, w tym w zakresie kosztów sądowych i pozwala na zaliczenie kosztów mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd do wydatków sądowych. Zmianie ulegają także niektóre opłaty sądowe związane z prowadzeniem postępowania mediacyjnego. Wszystkie rozwiązania zaproponowane w projekcie mają przede wszystkim skłaniać strony do podejmowania prób polubownego rozwiązywania sporu zamiast kierowania sprawy do sądu.

Do najistotniejszych nowych regulacji w zakresie mediacji należą m.in.:

• wprowadzenie obowiązku poinformowania w pierwszym piśmie procesowym, tj. w pozwie, czy strony podjęły próbę mediacji lub innej alternatywnej metody rozwiązania sporu,
• dokonywanie na każdym etapie procesu przez sędziego oceny czy sprawa może zostać zakończona polubownie i nakłanianie stron do mediacji,
• uwolnienie od opłaty sądowej wniosku o zatwierdzenie ugody pozasądowej zawartej przed mediatorem,
• ułatwienie wyboru mediatora z publicznie dostępnej listy stałych mediatorów,
• techniczne zmiany proceduralne, w tym jak najszybsze przekazywanie danych kontaktowych stron mediatorowi, co ma zwiększyć tempo rozpatrywania spraw,
• możliwość zwolnienia od kosztów mediacji sądowej osób ubogich.

Ustawa wprowadza także zmiany w zakresie arbitrażu. Tutaj nowe rozwiązania dotyczą m.in.:

• wprowadzenia jednoinstancyjności prowadzonych w sądach powszechnych spraw o uznanie lub stwierdzenie wykonalności wyroków krajowych sądów polubownych oraz postępowań ze skarg o uchylenie wyroku sądu polubownego (tzw. postępowania postarbitrażowe),
• skrócenia terminu na wniesienie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego z trzech do dwóch miesięcy.

Rozwiązanie sporu w drodze polubownej ułatwi przedsiębiorcom prowadzenie działalności i pozwoli kontynuować współpracę pomiędzy firmami, co z reguły nie jest możliwe po długotrwałym i kosztownym procesie sądowym. Warto zauważyć, że problem przewlekłych i kosztownych procesów gospodarczych dotyka wszystkich przedsiębiorców w Polsce, w tym także inwestorów. Tego rodzaju sprawy to niejednokrotnie złożone, kompleksowe procesy, rujnujące współpracę pomiędzy stronami. Tym samym potrzeba instytucji, ośrodków mediacji, które w sposób profesjonalny są w stanie rozwiązać konflikt powstały pomiędzy inwestorem zagranicznym a jego kontrahentem w Polsce W tym duch działa w Warszawie Międzynarodowe Centrum Mediacji dedykowane rozwiązywaniu sporów gospodarczych w obrocie międzynarodowym, działające przy międzynarodowych bilateralnych izbach przemysłowo-handlowych (www.mcm.org.pl).

Żródło: TaylorWessing (grudzień 2015)